İHRACATÇIDAN YENİ SINIFLANDIRMA MODELİ

Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB), yaş meyve sebze sektöründe ihracatçı firmaları kaliteli ürün ihracatına özendirmek ve teşvik etmek amacıyla yeni bir model geliştirdi. BAİB, Modelin sektör içindeki tüm paydaşlarla istişare edilerek uygulamaya sokulması için Tarım ve Orman Bakanlığı'na başvuruda bulundu.

Karantina etmenleri nedeniyle iade edilen ürün oldu mu?

BAİB Başkanı Hakkı BAHAR: Standartlarımız ne kadar iyileşse de karantina etmeniyle, içinde yaşadığımız doğanın bir sonucu olarak her durumda karşılaşabilmekteyiz. Gerek Tarım ve Orman Bakanlığı gerekse taşra teşkilatları ile bir arada hareket ederek üreticilerimizi mücadele yöntemleri konusunda bilinçlendirmekte ve karantina zararlılarının ihracatımıza bir sorun olarak karşımıza çıkmasına engel olmaya çalışmaktayız. Ancak, yine de zaman zaman ürünlerimizi ithal eden ülkelerden bildirimler alabilmekteyiz. Rusya Federasyonu'ndan son dönemde iletilen bildirimler de bu çerçevede alınmıştır. Söz konusu karantina zararlılarının ürünün raf ömrüne olumsuz etkileri olsa da insan sağlığına herhangi bir zararı yoktur. Ayrıca, bir yanlış anlaşılmanın da önüne geçmek isteriz. Bu bildirimlerin çok küçük bir oranı ülkemize iade edilmiştir. Çoğunluğu zararsız nitelikte kabul edildiğinden ithalatı gerçekleşmiştir. Ticaret Bakanlığımızın belirttiği gibi ihracat partilerimize kıyasladığımızda bu bildirimler de oldukça düşük bir orana tekabül etmektedir. Son 6 aylık dönemde Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği üzerinden Rusya Federasyonu'na gerçekleştirilen yaş meyve sebze ihracatlarını değerlendirecek olursak bildirim sayıları %0,96 oranında. Kaldı ki, Antalya'dan gerçekleştirilen ihracatta bildirim alan hiçbir parti iade edilmedi.

Batı Akdeniz Bölgesi kaç bildirim aldı?

BAİB Başkanı Hakkı BAHAR:Altıncı aydan itibaren yapılan yüzlerce sevkiyattan sadece 7 adet bildirim gelmiştir. Bunların tamamı karantina etmenidir yani zirai zararlı böcekten kaynaklanan bildirimlerdir. Bildirimlerin 6 tanesi nar ile ilgilidir ve Akdeniz Meyve Sineği'nden dolayıdır, 1 tanesi ise maruldur ve trips diye tabir edilen 2 milimden ufak çekirgemsi bir böcekten ötürüdür. Dolayısıyla gururla söyleyebiliriz ki gerek bölge çiftçimizin gerek bölge ihracatçımızın gerekse de Tarım ve Orman İl Müdürlüğümüz ve Karantina Müdürlüğümüzün yoğun gayretleri ile bu oranlarla Antalya bırakın Türkiye ortalamasını dünya ortalamasından dahi önemli derecede pozitif ayrışmıştır. Bu çerçevede, tüm kurumlara ve yetkililere şükranlarımı sunuyorum.

Bakanlığa sunulan model hakkında bilgi rica edebilir miyiz?

BAİB Başkanı Hakkı BAHAR:Birlik olarak, özenli çalışan ihracatçı firmalarımızı teşvik etmek, bildirimler sonucu alınabilecek yaptırımlara maruz kalmalarını, bu çerçevede uygulanacak sıkı denetimler ile ihracat sürecinde hem maliyet hem de zaman kayıpları yaşamalarına engel olmak için Bakanlığa yeni bir model sunduk. Modele göre; ihracat firmalarımız teknik yeterlilik ve ihracat yapılan ülkelerden gelen bildirimlere göre 1'den 4'e kadar sınıflandırılmasını istedik.

Bu modelde, ihracat yapılan pazarın taleplerine göre denetim yapılmasını öngördük. Belli kriterler aramayan pazarlara ihracatta, detaylı bir denetim yapılması hem Bakanlık personelinin hem de firmanın zamanını etkin kullanılmasına bir engel oluşturmakta.

Ayrıca, modele göre ihracatçı firmalarımızın sınıfları yükseldikçe daha az denetlenecek. Böylece, Bakanlık personeli de tüm firmaları ayrı ayrı denetlemek durumunda kalmayacak. Kısacası model, hem firmalar hem Bakanlık yetkilileri için zaman, maliyet ve emek avantajı sağlayacak.

Diğer taraftan, sınıflandırma modelinde, firmaların aldıkları bildirimler dolayısıyla sadece ilgili firmaya yaptırım uygulanacak, bir veya birkaç firmanın karantina içeren ürün gönderimi hatası bütün sektöre mal edilmeyecek.

Geliştirdiğiniz modelin avantajları ne olacak?

BAİB Başkanı Hakkı BAHAR: Bu sistemde bazı kriterler ve kıstaslar olacak. Ancak, bu kriterlerde standardizasyon sağlanması için, Ticaret Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, İhracatçı Birlikleri ile tarımsal mekanizasyon konusunda uzman akademisyen ve firma temsilcilerinden bir komisyon oluşturulmasını özellikle talep ettik. Bir üst Sınıfın kriterini sağlayan firma sınıf atlayacak ve üst sınıfa çıkabilecek. Böylece işlemleri hızlanacak ve maliyeti azalacak.

Diğer taraftan, kriterlere özen gösterilmemesi halinde firma bir alt sınıfta değerlendirilmeye başlanacak. Böyle olunca firmanın ihracat sevkiyatlarında denetim sıklığı artacak. Amacımız, üst sınıflardaki firmaların Bakanlık tedbirlerinden muaf tutulmasını sağlamak.”

Kalite arttıkça sınıf artacak mı?

BAİB Başkanı Hakkı BAHAR: Kriterler belirlenirken tarım ve ihracatla ilgili tüm paydaşlardan hatta üniversitelerden görüş alınması gerekiyor. Modelimize bakanlık yetkilileri de elbette katkı koyabilir. Biz temel kriterleri oluşturduk ve modeli sunduk. Bundan sonrası için geri dönüş bekliyoruz. Bu modelde kalite arttıkça, sınıf seviyeleri de yükselecek. Yani, işine yatırım yapan, kriterleri yerine getiren ihracatçının hem kendisi kazanacak, hem ülkemiz kazanacak. Biz böyle bir ayrımın tüm sektörü geliştireceğine inanıyoruz.

BAİB tarafından önerilen modelin içeriği nedir?

BAİB Başkanı Hakkı BAHAR:Önerdiğimiz model ile özetle,

· Bazı firmaların çalıştıkları hedef ülkelere göre standartlarını tanzim etmek ve onların eğer lüzumlu değil ise bu standartları sağlamak adına gereksiz maliyetlerin altına girmelerini engellemek.

· Her firmanın sahip olduğu teknik özellikler ve aldığı bildirimlere göre sınıflandırılmasını sağlamak yoluyla başka sınıftaki firmanın başka sınıflardaki ülke pazarını riske sokmasını engellemek,

· Bakanlık personelinin her firmayı ayrı ayrı denetleyerek zaman ve emek kayıpları yaşamasının önüne geçilmesi ve Bakanlık personelinin böylece daha etkin eğitim faaliyetlerine vakit ayırabilmesini sağlamak,

· Firmaların aldıkları bildirimler dolayısıyla sadece ilgili firmaya yaptırım uygulanması, bir veya birkaç firmanın karantina içeren ürün gönderimi hatasının bütün sektöre mal edilmemesini amaçlamaktayız”

Verimli bir döngünün ülkemize faydaları neler olacaktır?

BAİB Başkanı Hakkı BAHAR:Biz doğru olanı yaparsak ülkemiz kazanacak, hepimiz kazanacağız. Önerimiz ile ilgili biz kısa süre içinde geri dönüş alırsak modelimizi daha da geliştirip tüm ayrıntıları kamuoyu ile paylaşacağız.